INISHMORELU YÜZBAŞI

Tiyatro oyunu, İrlanda’da inishmore’lu Yüzbaşı’da Padraic adlı teröristin başından geçenleri biraz alaya alarak işliyor. İrlanda’da IRA ve INlA gibi örgütlerin İrlanda bağımsızlık mücadelesi adı altında masum insanları öldürdüğünü anlatıyor. Bana kalırsa bu oyunu İrlanda’nın bağımsızlığını küçük gören onların özgürlüklerini elde etmesini istemeyenler yazmış.

 

Konusuna gelecek olursak, oyunun kahramanı Deli Padraic, IRA’nın bile, fazla deli olduğu için reddettiği, bu nedenle daha çok şiddet yanlısı olan INLA örgütüne katılmış bir militandır. En azılı teröristleri bile dehşete düşüren yöntemleriyle ünlüdür. Padraic zaman içinde INLA’yı da eleştirme noktasına gelmiş, “örgütten kopmayı, kendi örgütünü kurmayı düşünmeye başlar.

Deli Padraic’in iki büyük tutkusu vardır: kedisi Arap ve İrlanda bağımsızlık mücadelesi.

Padraic, bir dizi bombalama eylemi için köyünden ayrılırken kedisi Arap’ı her zamanki gibi babasına emanet etmiştir. Ancak, Arap bir gün yol ortasında kan revan içinde, ölü olarak bulununca, bu pek çok kişi için sonun başlangıcı olur. Çünkü kaza geçirdiği söylenen Arap’ın ölümü kuşkulu görünmektedir.

Babası, Padraic’e ancak Arap’ın hastalandığını söyler. Padraic için kedisi bir yana, dünya bir yanadır. Arap’ın hastalandığını duyar duymaz, durumunu kendi gözleriyle görmek için hemen Inishmore’a döner. Arap’ın öldüğünü öğrenince de çılgına döner. Tabii ki bu noktadan sonra kan gövdeyi götürür. Padraic’e göre Arap’ı IRA örgütü militanları öldürmüştür. Padraic’in intikamı acı olacaktır. Oyun, hem ürkütücü hem komik sürprizlerle gelişir.

Analiz

Tiyatro özlemimizi gideren bu eğlenceli oyun, ele aldığı konuyu değerlendirişi bakımından ne yazık ki pek sığ. Inismore’lu Yüzbaşı’ya bir şiddet ya da terör eleştirisi demek zor. Çünkü yazar, inandırıcı ve tutarlı olma kaygısı duymadan doğrudan doğruya IRA ve INLA örgütlerini hedef almış, onları hasım olarak görmüş; karikatürize edilmiş bir dünya ve karikatürize edilmiş karakterler yaratarak söz konusu örgütlerle alay etmiş, o kadar. Bunu yaparken nesnel davranmamış. Sözgelimi Britanya ordusunun 13 sivil İrlandalıyı öldürmekle suçlandığı Kanlı Pazar olayı oyunda yasak savarcasına bir iki kelimeyle, üstü örtülü bir şekilde geçiştirilirken, idealist bir devrimci olarak çizilen Padraic, inandığı mücadele için yaptığı eylemlerden, durup dururken, “işçilere, emeklilere kurşun yağdırmak” diye söz edebiliyor. Böyle olunca da Inismore’lu Yüzbaşı bütün başarısına rağmen inandırıcı ve derin bir oyun olamıyor. Oysa bir oyunun komedi olması ya da karikatürize edilmiş bir dünyayı yansıtması, inandırıcı ve tutarlı olmasını engellememeli.

Gerilim, dolantı içinde dolantı, sürpriz, tuzak, rehin alma, sahnede patlayan silahlar, izleyicinin gözü önünde testereyle kıtır kıtır kesilen insanlar… Bu şiddet ortamlarından kaçınmak isteyen tiyatro izleyicilerine bu oyunu tavsiye edemem.

Yazan: Martin McDonagh
Yöneten: Mehmet Ergen

OYUNCULAR

CENGİZ BAYKAL

REHA ÖZCAN

HAKAN ŞAHİN

CAN ÖZTOPÇU

İLKAY AKDAĞLI

ORKUN GÜLŞEN

DENİZ ELMAS

ENGİN ŞAHİN